Sla het hoofdmenu over

Projectbeschrijving

De rivier Eem is de enige rivier die zijn oorsprong heeft in Nederland. Maar waar precies? De meeste aandacht gaat steevast uit naar de laatste 17 kilometer van deze waterloop, vanaf de Koppelpoort in Amersfoort. Logisch, omdat de waterloop het meest in het oog springt vanaf de hoge bruggen en bedrijfsterreinen die hier in de loop der tijden zijn opgetrokken en omdat de stad zijn naam ontleent aan de rivier. Maar tegelijkertijd ook een beetje vreemd, want waar geldt dat Amersfoort er niet zijn zou zonder de Eem, kan eveneens gesteld worden dat de Eem er niet zou zijn zonder de beken in de Gelderse Vallei.

Doel van dit project is zoveel mogelijk mensen bewust te maken van de grote invloed van water op de (totstandkoming van de huidige) ruimtelijke ordening in de Gelderse Vallei en Eemland. Meer in het bijzonder organiseren we een speurtocht naar de oorsprong van de Eem. Deze speurtocht voert deelnemers kris kras door het landschap.

Google Earth is voor ons doel een bij uitstek geschikt instrument. De zoom-functie biedt overzicht over de geografische structuur van het gebied en door informatielagen te projecteren op de satellietfoto's kan effectief betekenis worden toegekend aan specifieke plaatsen. De ingebouwde e-mail functie, tenslotte, stelt mensen in staat om efficient (geo-)informatie met elkaar te delen.

Zoals een goed geo-communicatie project betaamt, kan iedereen meedoen! (zie fase 4)

fasering

fase 1 (voorjaar 2007): verzamelen van landkaarten

Waterschap Valei en Veluwe (toen nog 'Valei en Eem') hielp door drie voor ons doel geschikte kaarten aan te wijzen.

Reeds op de oudste kaarten is te zien dat er sprake is van een stelsel van beken en dus niet van een enkele bron. Ook de beken hebben geen bron, maar ze ontstaan door regenwater dat toestroomt van de hoger gelegen Veluwe en Utrechtse Heuvelrug.

Wat ook onmiddellijk opvalt is dat de zichtbare waterloop niet 17 km lang is, maar zo'n 57 km, vanaf de oorsprong van de Barneveldse beek nabij Otterlo.

fase 2 (zomer 2007): oorsprongen traceren

Kaarten zijn vaak verouderd of gemaakt voor een ander doel. Ze wijzen dan ook als oorsprong zeer verschillende plaatsen aan.

Toen we de verschillende kaarten op de foto's in Google Earth projecteerden, bleek hoe ingrijpend de waterloop in de loop der tijden gewijzigd is. Het meest ingrijpend natuurlijk in de stad Amersfoort, maar ook door de aanleg van meer dan 135 kilometer dijken in de Gelderse Valei en Eemland. Aan die dijken wordt nog steeds gesleuteld.

Zelfs met de redelijk scherpe, actuele satellietfoto's in Google Earth is het nog knap lastig om de waterloop te traceren. De beken beginnen stroomopwaarts namelijk als erg smalle slootjes.

fase 3: presentatie van de resultaten in Google Earth

Helemaal onderaan deze pagina kunt u de presentatie downloaden. Houdt u er a.u.b. rekening mee dat dit project 'werk in uitvoering' is. De link opent in Google Earth een zendertje, via welk u voortaan altijd beschikt over de meest recente versie. U dient er dan de eerste keer bij het afsluiten van het programma wel mee in te stemmen dat de tijdelijke link wordt opgeslagen bij uw 'mijn plaatsen' (een soort 'favorieten').

Voorproefje
screenshot Google Earth

fase 4: veldwerk

Koos Termorshuizen en Jos Wassink besteden helaas in hun schitterende boek "Eem, de verborgen rivier" (Regioboek/BDU, 2007, ISBN 90-8788-003-0) maar weinig aandacht aan de waterloop ten oosten van Amersfoort. Op pagina 16 wijzen ze er wel op, dat alleen "als het hard geregend heeft kan er een flinke stroming staan". Omgekeerd betekent het dat er na en droge periode maar bar weinig te zien valt bij de oorsprong.

Dit brengt met zich mee dat alle gevonden locaties (tenminste) twee keer bezocht dienen te worden, om te kijken waar de Eem feitelijk begint.

In deze fase kan iedereen met een fototoestel meedoen. Naast dankbaar gebruik van de satellietfoto's ten behoeve van de presentatie, maakt juist dit ons project tot een echt geo-communicatie project.

Met de blauwe button onderaan de pagina opent u de presentatie in Google Earth (indien dit programma op uw PC geïnstalleerd is).

Het programma heeft tevens een ingebouwde routeplanner, waarmee een bezoekje aan de oorsprongen van de Eem aanzienlijk vergemakkelijkt wordt. In een later stadium zullen we het bezitters van een GPS-ontvangers nog makkelijker maken door hier een bestand aan te bieden met de coördinaten van daadwerkelijk gevonden oorsprongen.

We hopen dat u ons als dank een foto van de door u bezochte oorsprong toestuurt via eem1 [bij] aotp.nl. De mooiste foto's die aan ons worden toegezonden, zullen we opnemen in volgende versies van de presentatie.

fase 5: foto's toevoegen aan presentatie in Google Earth

De mooiste foto's die aan ons worden toegezonden, zullen we opnemen in volgende versies van de presentatie.

fase 6: plaatsen van een zogenaamde 'geocache' bij één van de oorsprongen

(toelichting en instructies volgen later)

download de presentatie

Indien op uw PC Google Earth geïnstalleerd is, vliegt u door op het blauwe plaatje hieronder te clicken rechtstreeks naar de Gelderse Valei. Op de satellietbeelden geprojecteerd, treft u daar onze interactieve presentatie aan.
(U schakelt informatielagen gemakkelijk aan of uit door aan- of ontvinken van mapjes in de zijbalk, met een enkele muisclick. De plusjes en minnetjes klappen de mapjes open of dicht. Geen Google Earth? Click op de button rechts-bovenaan het scherm)

  bekijken met Google Earth

Heeft u nuttige informatie voor ons project of wilt u helpen, dan stellen wij het zeer op prijs wanneer u contact met ons opneemt.